Sazın, sözün fatehi

Azman türk ozanı Ədalət Məhəmmədəli oğlu Nəsibov saz havalarının nadir ifaçısı kimi hələ uşaq yaşlarından xalqımızın sevimlisi olub. Azərbaycan türk ölkəsidir. Türkün də ruhu sazdır. Bunu dünya fatehi Çingiz xan belə deyirdi: “Saz türkün ruhudur. Türk ruhdan düşəndə altındakı at çapmır”. Deməli, türkün ən sevimli sənətkarı, onun ruhu olan aşığıdır. Məhəmməd Fateh, Şah İsmayıl Xətayi, Nadir şah Əfsar da aşıqları çox uca tutmuş onları, göz bəbəkləri kimi qorumuşlar. Çünki Dədə Qorqud övladları, əsil türklər olmuşlar. Aşıq-şair, bəstəkar, ifaçı, aktyor və bu qəbildən olan sözlərin cəmi deməkdir!!!

Türk dünyasının məşhur aşıqlarının hamısını saysam bunu yazmağa qələm-kağız çatmaz. Odur ki, bir neçə türk aşığının adını çəkməklə kifayətlənim: Aşıq Qurbani, Tufarqanlı Abbas, Qaracaoğlan, Xəstə Qasım, Miskin Abdal, Aşıq Valeh, Aşıq Məhəmməd, Aşıq Allahverdi(Ağ aşıq), Aşıq Alı, Aşıq Ələsgər, Aşıq Talıb, Aşıq Hüseyn Bozalqanlı, Aşıq Nəcəf, Aşıq Əmrah, Aşıq Kamandar, Aşıq Hüseyn Saraclı, Azaflı Mikayıl, Aşıq İmran, Aşıq Əkbər və nəhayət Aşıq Ədalət.\

Bu kiçik haşiyədən sonar keçim aşıq söz sənətinin ən korifey övladı Aşıq Ədalət Məhəmmədəli oğlu haqqında söhbətimə. Aşıq Ədalət adlarını saydığım aşıqlar kimi haqq vergili aşıqdır. Aşıq Ədalət xalqımızın o azman sənətkar övladıdır ki, Azərbaycan tarixində hələ heç bir ictimai-siyasi xadimə, sərkərdəyə, alimə, bir sözlə ziyalıya onun qədər gözəl şeirlər həsr edilməyib. Sağ olsun qədir bilən xalqımızı və onun şair, şairə övladlarını. Onu da deyim ki, Aşıq Ədalət şair olmayanları da şairləşdirib, özünə şeir həsr etdirməyi bacaran qüdrətli saz, söz fatehidir.

Aşıq Ədalət haqqında Azərbaycan xalqının , türk dünyasının, habelə digər xalqların görkəmli yazıçıları, ictimai-siyasi xadimləri çox qiymətli fikirlər söyləyib. Məsələn, xalq yazıçımız Mirzə İbrahimov Aşıq Ədalətin sənətkarlığını belə qiymətləndirmişdir: “Əgər Azərbaycan xalqının incəsənət aləmində heç bir nümayəndəsi olmasaydı, təkcə Ədalətin sazı ilə dünya mədəniyyətinə çıxardıq”.

Aşıq Ədalət on bir yaşında Kremlin qurultaylar sarayında saz çalarkən vəcdə gələn Stalin onun alnından öpərək demişdir: “Bu usagi qorumaq lazımdır. O,

gələcəyin misilsiz sənətkarı olacaqdır”. Görkəmli türk yazıçısı Əziz Nesin Aşıq Ədalətin çaldığı saz havasını dinlədikdən sonar demişdir: “Aşıq Ələsgər söz sənətində hər kimdirsə, Aşıq Ədalət də saz sənətində odur!”

Aşıq Ədalətin xətrini ulu öndərimiz Heydər Əlirza oğlu da çox istəmişdir. O, onunla bir çox mötəbər məclislərdə iştirak etmişdir. Təkcə Vaqifin şeir bayramı ilə bağlı Şuşada keçirilən tədbirdə və Vaqifin heykəlinin açılışında Aşıq Ədalətin çıxışını dəyərləndirən Heydər Əliyev onun alnından öpmüş, onu türk dünaysının fəxri övladı adlandırmışdır.

Amma, bir həqiqət var, Dədə Ədalət 1998-ci ildən Bakı şəhərində kirayədə yaşayır.Bu iyirmi il ərzində onun neçə kirayə mənzil dəyişdiyi bizə məlumdur. Aşıq Ədalət uzun müddətdir ki, ağır xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkir. Prezidentimiz İlham Əliyev bir çox dəyərli sənətkarlarımızın xaricdə müalicə olunması üçün şərait yaratmışdır. Təəssüf ki, Aşıq Ədalətin ağır xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini və müalicəyə ehtiyacı olduğunu Prezidentimizə çatdırmayıblar. Mən Aşıq Ədalətin müalicə olunmasını, kömək göstərilməsini adiyyatı təşkilatlardan xahiş edirəm və sözümü Aşıq Ədalətə həsr etdiyim “Azman türk ozanı Ədalətimdir” şeirim ilə tamamlayıram. Eyni zamanda, hörmətli oxucuların diqqətinə Ağamalı Sadiq Əfəndinin “Saz çalanda vətən olur Ədalət” şeirini də çatdırıram.

ƏDALƏT

Mərdlik olub türkün astarı üzü,

Sən türkün ruhusan, mən türkün sözü,

Türk hardan tapıbdı bu dözhadözü???

Yoxsa türk ölübən, leşdi Ədalət.

Heç vaxt itirmərəm qeyrəti, arı,

Ötürrəm namərdə azar – bezarı,

Qoymaram, qazsınlar sənə məzarı,

Sənsiz dünya mənə boşdu Ədalət.

Yüz yaşa ay ustad mən sağam hələ,

Həkim tək gələrəm yenidən dilə,

Sapsağlam olarsan, bil şəfam ilə,

Fəzail loğmandan başdı Ədalət.

ƏDALƏTİMDİR!!!

Allahsız insanı insan bilməyən,

Ölümü öldürüb heç vaxt ölməyən,

Dünyaya bir gəlib, bir də gəlməyən,

Eşqim, ruhum, canım Ədalətimdir!!!