Tibbi təhsil müəssisələrinin flaqmanı olan Azərbaycan Tibb Universiteti: Teymur Musayev qarşıya qoyduğu mühüm vəzifəni yerinə yetirə biləcəkmi?

Nazirin verdiyi ilk qərarlar bu məsələ ilə bağlı Səhiyyə Nazirliyinə tabe tibb müəssisələrində vəziyyəti müəyyən mənada tənzimlədi. Bu başlanğıc addımların TƏBİB-in balansında olan səhiyyə müəssisələri ilə müqayisədə açıq üstünlük təəssüratı yaratdı. Nəzərə alsaq ki, Səhiyyə Nazirliyinin balansında tibbi təhsil müəssisələri və azsaylı səhiyyə ocaqları qalıb, onda nazirin sözügedən müəssisələrə xüsusi diqqət ayırması başa düşüləndir.

Faktinfo.az saytına verilən məlumata görə, səhiyyə naziri Teymur Musayevin qarşıya qoyduğu ən mühüm vəzifələrdən biri tibbi təhsil müəssisələrinin flaqmanı olan Azərbaycan Tibb Universitetinin keçmiş nüfuzunu geri qaytarmaqdır, maksimum kadr hazırlığıdır. Bunu oradakı hazırkı vəziyyətlə həyata keçirmək isə müəyyən suallar doğurur. Çünki son illər ATU-da nələrin baş verməsi heç kimə sirr deyil. Digər neqativ halları kənara qoyaraq, təkcə Hesablama Palatasının 2 ili əhatə edən hesabatını diqqətə çatdırmaqla, real vəziyyət haqqında aydın təəssürat yaratmaq olar. Məsələn, Hesablama Palatasının ATU-da 2018-2019-cu illərdə daxilolmaların və xərclərin proqnozlaşdırılması və icrasına dair apardığı maliyyə auditinin nəticələrində qeyd edilirdi ki, 400 min manatdan çox vəsait dövlət büdcəsinə qaytarılıb. Hələ bu aşkarlanan faktın hansı anlama gəldiyini təsəvvür etmək çətin deyil.

Sənəddə qeyd edilirdi ki, ATU-da hərbi həkim hazırlayan Hərbi tibbi fakültədə çalışan, lakin Müdafiə Nazirliyinin kontingenti olan, 2018-ci ildə 55 nəfər və 2019-cu ildə 50 nəfər inzibati vəzifə tutan hərbçilərə “Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına üstəlik verilən pul təminatı növlərinin təsdiq edilməsi haqqında” Nazirlər Kabinetinin 19.10.1992-ci il tarixli qərarına əsasən, ödənilən məzuniyyət vaxtı 13-cü və 14-cü əməkhaqqı, rütbə haqqı, rütbə stajına, məharətə görə əlavə haqlar, “Hərbi qulluqçulara (hərbi qulluqçu hazırlayan xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinin ailəli kursantlarına) müvəqqəti mənzilin kirayəsi üçün pul kompensasiyası məbləğinin müəyyən edilməsi haqqında” Nazirlər Kabinetinin 13.07.2006-cı il tarixli qərarına əsasən, ödənilən kommunal xərclər, mənzil kirayəsi və yol xərci dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına ödənilməli olduğu halda, 2018-ci ildə 279036  manat, 2019-cu ildə isə 377182,9 manat, cəmi 656218,9 manat, o cümlədən 144368,1manat 22% DSMF ayırması daxil olmaqla ümumilikdə 800587 manat vəsait ATU-nun vəsaiti hesabına ödənilib.

 Həmçinin,“SERP proqram təminatının modullarının satınalınması” ilə əlaqədar 2018-ci ildə keçirilmiş kotirovka sorğusunun qalibi ilə 11 modul üzrə 06.08.2018-ci il tarixli 19824 AZN məbləğində bağlanmış müqavilə üzrə ATU tərəfindən avqust-dekabr ayları üzrə istifadə olunmayan 6 modul üzrə xidmət üçün 2018-ci ildə cəmi 10974 manat, 2019-cu ildə isə 8142 AZN vəsait ödənilib. Maliyyə çətinlikləri ilə əlaqədar gələcəkdə geri qaytarılması məqsədilə maliyyə yardımı göstərilməsinə görə, ATU-nun Elmi Şurasının 27.11.2018-ci il tarixli iclasının 3 saylı protokoluna əsasən, ATU-nun tabeliyində olan tam təsərrüfat hesablı fəaliyyət göstərən “Tədris Terapevtik Klinikası”na 400000 manat, “Tədris Cərrahiyyə Klinikası”na 900000 AZN, cəmi 1300000 manat vəsait köçürülüb. Lakin debitor borc məbləğinin klinikalar tərəfindən geri qaytarılması təmin edilməyib.

 Eləcə də, sənəddə ATU-da hərbi həkim hazırlayan Hərbi tibbi fakültədə çalışan inzibati vəzifə tutan hərbçilərə 656218,9 manat vəsaitin dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına ödənilməli olduğu halda, ATU-nun daxilolmaları hesabına aparılması, “SERP proqram təminatının modullarının satınalınması” üzrə istifadə olunmayan 6 modul üzrə xidmət üçün 2018-2019-cu illərdə ümumilikdə 19116 manat vəsaitin ödənilməsi, həmçinin ATU-nun tabeliyində olan tam təsərrüfat hesablı fəaliyyət göstərən klinikalara cəmi 1300000 manat vəsaitin geri qaytarılmaq şərti ilə maliyyə yardımının göstərilməsi ATU-nun dövlət sifarişi və ödənişli təhsil haqları hesabına formalaşan daxilolmalarının qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayan məqsədlərə xərc edilməsi, eləcə də təsərrüfat hesablı təşkilatlara maliyyə yardımının göstərilməsi, həmçinin müqavilə şərtlərinə uyğun olmayaraq vəsaitin ödənilməsi ATU tərəfindən gəlir və xərclər smetasında nəzərdə tutulmuş ümumilikdə 1975334,9 (rəqəm cəmi vermir) manat məbləğində vəsaitin səmərəsiz xərc olunması kimi qiymətləndirilirdi.

 ATU-da yaradılmış təqaüd komissiyaları tərəfindən əsas tibbi baza təhsili üzrə tələbələrə təqaüdün təyin olunmalarına dair əmrlər verilərkən, tələbə təqaüdü yerlərinin sayının dövlət sifarişli təhsil alanların sayından artıq müəyyən edilməsi səbəbindən 2017/2018-ci tədris ilinin yaz semestrində 6 halda 3217,5 manat, 2018/2019-cu tədris ilinin payız və yaz semestrləri üzrə 6 halda 7849 manat, ümumilikdə 11066,5 manat tələbələrə təqaüd xərclərinə görə artıq ödəniş edilib, habelə təqaüdə görə tələbələrə artıq ödənilmiş 1581,3 manat vəsait tələbələr tərəfindən ATU-nun hesabına ödənildikdən sonra dövlət büdcəsinə qaytarılmayıb və ya növbəti hesablaşmalarda azaldılmayaraq ATU-nun müvafiq bank hesabında saxlanılıb ki, bu hallar Nazirlər Kabinetinin 05.02.2016-cı il tarixli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Doktorantlara, ali təhsil, orta ixtisas və peşə təhsili müəssisələrinin, həmçinin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının magistratura səviyyəsinin tələbələrinə təqaüdlərin təyin olunması və ödənilməsi Qaydası”nın 2.4-cü bəndinin tələblərinin pozulması ilə yanaşı, bu sahədə işin düzgün təşkil olunmaması, eləcə də daxili nəzarət işinin zəif olması ilə əlaqələndirilir.

Sual olunmazmı,necə əsaslandırıla bilərlər ki,bu maliyyə pozuntusu bilərəkdən edilməyib və bundan baş mühasibin xəbəri olmayıb? Bəs baş mühasib kimdir,kimin dosdudur?

Malların (işlərin və xidmətlərin) ehtimal olunan qiyməti Tender Komissiyasının sədri və ATU-nun 1 əməkdaşı tərəfindən təsdiq edilmiş, həmçinin satınalmalar zamanı malların (işlərin və xidmətlərin) ehtimal olunan qiymətinin düzgün müəyyən edilməməsi nəticəsində 2018-ci ildə 7 halda 53011 manat, 2019-cu ildə isə 5 halda 64244,4 manat olmaqla, ümumilikdə 12 halda malların vahidinin qiyməti orta bazar qiymətindən baha qiymətə olmaqla, 117255,4 manat artıq xərcə yol verilib. İcraçıya əvvəlcədən ödənilmiş avans hesabına malların hissə-hissə qəbul edilməsi işinə nəzarət tələb olunan səviyyədə təşkil olunmayıb, baş vermiş maliyyə-təsərrüfat əməliyyatı üzrə ilkin uçot sənədlərinin tərtibi və sintetik uçotun aparılması işində nöqsanlara yol verilib, ödənilmiş avansa görə hissə-hissə alınmış yanacaq və sürtkü materiallarının dəyəri mühasibat uçotu üzrə analitik uçot kitablarına düzgün işlənməyib. Nəticədə,podratçı ilə 01.01.2020-ci il tarixinə aparılmış üzləşmə aktına əsasən, yanacaq və sürtkü materiallarının alınması üçün ödənilmiş avansın faktiki qalığı 4094,9 manat olduğu halda, həmin dövrə mühasibat uçotu üzrə qalıq 1547,7 manat və ya2547,2 manat az olduğu vurğulanırdı.

Hesabatda o da qeyd edilirdi ki,audit dövrünün sonuna 01.01.2020-ci tarixə ümumilikdə 6372066,8 manat debitor borcu, 1092708,0 manat kreditor borcolub. Maliyyə hesabatlarında 2018 və 2019-cu illər üzrə məlumatlar, o cümlədən,“Maliyyə vəziyyəti haqqında hesabat”da aktivlərin dəyəri və kapitalehtiyatları, “Maliyyə fəaliyyətinin nəticələri haqqında hesabat”da faktiki xərclər və maliyyə nəticələri düzgün əks etdirilməyib.

Yəni işlər və xidmətlər üçün alınan mallar bazar qiymətindən bir neçə dəfə baha alınması baş verib,yanacaq və sürtkü materiallarının dəyəri mühasibat uçotu üzrə aparılmayıb.Bununlada dövlət vəsaitinin mühasibatlıqdan yayındırılması,nağdılaşdırılmasına şərat yaradılıb.Bunlar da təsadüf ola bilərdimi?! Belə onlarla nümunə göstərmək olar.

Digər bir məlumatda isə, auditor rəyində qeyd olunurdu ki, audit qrupunun hesabatına dair Azərbaycan Tibb Universitetinin rəyinə və yuxarıda göstərilənlərə əsasən, Universitet tərəfindən 2018-2019-cu illərdə daxilolmaların və xərclərin icrası üzrə, eləcə də, təhsil haqları üzrə bağlanmış müqavilələrin icrası, dövlət sifarişi üzrə büdcə vəsaitinin istifadəsi, ştatların saxlanması, dövlət satınalmalarının keçirilməsi, təqaüdlərin ödənilməsinin, həmçinin maliyyə hesabatlarının və onun strukturu üzrə hesabatların tərtibi işinin aparılmasının normativ hüquqi aktlara uyğunluğu üzrə audit meyarları ilə müqayisədə uyğunsuzluq halları müşahidə olunur.

 Audit obyekti tərəfindən nöqsanların aradan qaldırılması məqsədilə həyata keçirilmiş tədbirlər də açıqlanıb. ATU tərəfindən auditin nəticələri üzrə aşkar edilmiş nöqsanların aradan qaldırılması məqsədilə dövlət sifarişi ilə təhsil alan, akademik məzuniyyət götürməsi ilə bağlı təhsilini dayandırmış və müxtəlif səbəblərdən xaric edilmiş tələbələr və rezidentlər üzrə Təhsil Nazirliyindən alınmış 282824manat, təqaüd xərci üzrə artıq ödənilmiş 12647,8 manat, malların vahidininqiymətinin orta bazar qiymətindən baha qiymətə alınması nəticəsində artıqödənilmiş 117255,4 manat vəsaitin dövlət büdcəsinə qaytarılıb, cari təmirişlərinin aparılması üzrə podratçılara artıq ödənilmiş ümumilikdə 8947 manatvəsait isə ATU-nun bank hesabına bərpa edilib, -deyilirdi.

Bütün bunlar subut edir ki, tibbi təhsil müəssisələrinin flaqmanı ATU-da ciddi islahatlara ehtiyac var.Görünür, nazir Teymur Musayev də bunları bilməmiş deyil. O səbəbdən də ATU-ya xüsusi diqqət ayırmaqda haqlıdır.

Faktinfo.az